صنایع چوب 

تاریخچه مصرف چوب :

 چوب یکی از موادی است که بطور طبیعی و فراوان در اختیار بشر قرار داشته است . از این رو تاریخ استفاده از آن به زمانهای خیلی دور می رسد.نا آشنائی انسانهای قدیم به ادوات مناسب جهت تبدیل این جسم،به طوری که تاریخ نشان می دهد،مصرف آن را محدود می ساخته ولی با پیشرفت زندگی و امکانات بهتر تبدیل چوب به صورتهای مختلف هرچه بیشتر توسعه یافته است.

بطور کلی مصارف چوب در گذشته و تا حدود دویست سال پیش هنوز هم شکل سنتی خود را حفظ کرده بود و بدون تغییر چشم گیری در جوامع انسانی رایج بوده است. این مصارف شامل استفاده از چوب در تهیه؛        خانه سازی ،وسایل کشاورزی،کشتی و قایق سازی، وسایل ریسندگی و بافندگی، وسایل جنگی و شکار،سوخت و........... بوده است

دراین میان ملاحظه می گردد که نقش چوب در تکامل تمدن انسان از اهمیت ویژه ای بر خوردار است بخصوص در زمانهای که در سواحل آبها تنها وسیله حمل و نقل ،قایق و کشتی بوده و این وسیله حرکت تا چه اندازه در اشاعه تمدن و تکامل و در کشف نواحی و منابع ناشناخته در کره زمین تاثیر داشته ویکی از اسباب حفظ بقاء انسان در طی ادوار تاریخ گردیده است.

مصرف چوب در ایران تاریخ مدونی از اعصار باستانی ندارد.ولی طبق مطالعاتی که توسط کاوشگران انجام شده است مردمان بومی ایران قبل از مهاجرت آریائی ها از حدود 4200 سال قبل از میلاد مسیح چوب را برای خانه سازی و تهیه وسائل کشاورزی بکار می برده اند.

ولی از زمان هخامنشینان مصرف چوب در امپراطوری ایران مشخص تر است و از چوب سدر  در پوشش و تزئینات کاخها مشخص شده است. در این دوره افزار و ارابه های جنگی از چوب ساخته می شد و مورخین یونانی پیروز کورش را در فتح سارد مدیون ارابه های چوبی و برجهای چوبی برای حمله به قلاع دشمن می دانند.

از دوره اشکانیان آثار مدونی در دست نیست و در دوره ساسانیان از چوب بیشتر در معماری و سازه های کنبدی شکل و طاق بازار استفاده می کرداند.

پس از دین اسلام صنایع و هنرهای چوبی تحت تاثیر رهنمودها الهی این دین قرار گرفت و بهترین آثار هنرهای چوبی را می توان در ساختمان مساجد ،و اماکن مقدسه نظیر درب،منبر و کنده کاریها و شبکه بندی ها یافت که اکثر آنها تا سالهای اخیر با وسایل دستی بوجود می آمده است.

همانطور که که صنایع چوب با پیدایش ماشینهای پیشرفته در اروپاه تحول تازه ای یافت در سایر نواحی دنیا به مرور زمان دستگاههای دستی به ماشینهای پیشرفته تغیر یافت. که این خود سر فصل جدیدی در صنعت چوب گردید،و انسان امروزی بیشتر به اهمیت چوب و فراورده های آن پی برده است. 

اهمیت صنایع چوب:

امروزه با بررسی های به عمل آمده ثابت شده که چوب یک ماده خام عمده جهانی است.در سال 2001 تولید جهانی چوب برداشت شده برای مصارف صنعتی به حدود 5/1 میلیارد متر مکعب رسید. این در حالی است که در همین سال تولید سیمان 5/1 میلیارد متر مکعب،پلاستیک 14/،آلومینیم 10/ وفولاد007/متر مکعب بوده است. بنابر این چوب آشکارا یکی از مواد خام عمده جهانی است.

روشن است که چوب یک ماده خام بسیار حیاتی و با کاربردهای فراوان است.برداشت چوب از سال 1950تا سال 2000طبق گزارش سازمان جهانی  ( فائو) روند افزایشی داشته است. چوب در هر جایی که یافت شود،به شکل مناسب و در خور آن منطفه و یا کشور مورد استفاده فرار می گیرد.

درختان علاوه بر مصارف اقتصادی و تولید انرژی ، زیبایی کیفیت محیط  زیست را نیز بهبود می دهند. تجدید پذیری جنگل ها و اطمینان از اینکه با مدیریت  خرد مندانه جنگل ،ذخایر جنگل بطور نا محدود وجود خواهند داشت نیز نشان دهنده اجحیت این منبع به عنوان یک ماده خام اساسی است.   

استفاده از چوب برای گرمایش و مصالح ساختمانی،تولید رنگ،تانن و ظروف به روزهای اولیه تاریخ بشر باز می گردد. اما استفاده از حجم عمده چوب در سالهای اخیر برای تولید الوار،کاغذ و فراورده های ورقی می باشد .

در سالهای اخیر با توجه به اهمیت بیش از پیش چوب و برای استفاده بیشتر از این ماده متخصصین به فکر ساختن صفحات فشرده از قبیل تخته لایه(1930) ، تخته خرده چوب(1955) تخته فیبر،(1960) ، ام دی اف (1965)و در سالهای 1980و1990 یک محصول جدید با نام OSB تولید شد. تا اینکه بتوان از این ماده اولیه بهتر استفاده کرد.

که از این مواد بطور مستقیم وغیر مستقیم محصولات متنوعی از چوب و مشتقات آن تولید میگردد. لذا با توجه به نیاز روز افزون جامعه به محصولات و مصنوعات چوب وکاغذ و فراوانی این ماده ارزشمند در کشور این رشته تحصیلی از اهمیت ویژه ای بر خوردار است تا اینکه بتوان به نحو احسن از این ماده اولیه استفاده کرد. 

تقسیم بندی استفاده از چوب برای مصارف مختلف:

1-  صنایع تبدیل شیمیایی:

الف) تخته فیبر (عایق کاری،بسته بندی،پوشش دیوار ............)

ب ) کاغذ و مقوا ( انواع کاغذ- انواع مقوا )

ج ) مشتقات سلولزی (ابریشم مصنوعی،فیلم های سینمایی و شیشه نشکن)

د ) صنایع تقطیری ( الکل،اسید استیک، مواد ضد عفونی،تانن و مواد رنگی )

2- صنایع تبدیل مکانیکی:

الف )تخته چند لایی وروکش (وسایل اداری، کشتی وقایق،وسایل ورزشی، روکش کاری و...... )

ب ) تخته خرده چوب ( دکوراسیون، پارتیشن،دیوار چوبی، قفسه بندی.....)

ج )چوب بری (تهیه تراورس،کف پوش،مبل سازی، پارکت چوبی،تهیه تخته.......)

3- ســــازه هـــــا:

الف) منبت کاری  ب )خانه سازی   ج )قایق سازی   د )معرق کاری    ه ) تیرهای ارتباطات   و )مبلمان

هــــدف از تــحصیل:

با توجه به ساختمان ناهمگن و آنیزوتروپ وهیگرسکوپیک  بودن چوب و گونه های مختلف چوبی نیاز به تربیت وتعلیم افرادی متخصص جهت شناخت بهتر از چوب در جهت استفاده بهینه از چوب و فرآورده های چوبی در جهت رشدفنی وتخصصی در زمینه چوب شناسی ،صنایع تبدیل شیمیایی، صنایع تبدیل مکانیکی و طراحی و ساخت مصنوعات چوبی است.

زمیــنه های تحصیلی:

دوره متوسطه:

در این دوره هنرجویان در سه سال متوسطه سال اول فقط دروس عمومی را پاس پاس میکنند ودر سال دوم و سوم با گذراندن دروس عمومی وتخصصی به عنوان دیپلم متوسطه در رشته صنایع چوب وکاغذ شناخته شده .

دوره فوق دیپلم:

هنر جو پس از کسب دیپلم و شرکت در آزمون کاردانی ناپیوسته و موفقیت در آزمون بدون دوره پیش دانشگاهی در یکی از آموزشکده های سراسر کشوریا دانشگاه آزاد  به ادامه تحصیل دهد و موفق به کسب عنوان فوق دیپلم گردد.

دوره لیسانس:

افرادی که دوره فوق دیپلم را گذرانده باشد می تواند در آزمون کارشناسی ناپیوسته شرکت کرده و پس از موفقیت در آزمون می تواند با پاس کردن دروس عمومی وتخصصی موفق به کسب عنوان مهندسی در شاخه صنایع چوب وکاغذ گردد.

دوره  فوق لیسانس:

افرادی که دوره کارشناسی را گذرانده باشد می تواند در آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته شرکت کرده و پس از موفقیت در آزمون می تواند با پاس کردن دروس تخصصی و پایان نامه موفق به کسب عنوان کارشناس ارشد در یکی از گرایشها موفق به کسب مدرک کارشناسی ارشد گردد.

دوره دکتــــری:

افرادی که دوره کارشناسی ارشد را گذرانده باشد می تواند در آزمون دکتری ناپیوسته شرکت کرده و پس از موفقیت در آزمون می تواند با پاس کردن دروس تخصصی و پایان نامه موفق به کسب عنوان دکتری در یکی از گرایشها موفق به کسب مدرک دکتری گردد.

زمینه های شغلی:

باتوجه میزان تحصیلات افراد می توانند در سطوح مختلف به کار مشغول کارگردند. به عنوان مثال افرادی که در مقطع دیپلم و فوق دیپلم می توانند در گارگاههای ساخت انواع محصولات صنایع چوب مشغول گردند. و افرادی که در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد فارغ تحصیل شده اند می توانند به عنوان مهندس و سرپرست در کارخانجات صنایع چوب با توجه به نوع گرایش مشغول کار شوند و در مقطع دکتری نیز میتوانند در مراکز آموزشی بعنوان استاد ودر کاخانجات به عنوان طراح و مشاور به کار اشتغال داشته باشند